In het jaar AD 325 werd op het concilie van Nicea de datum om het paasfeest te vieren vastgelegd als de zondag volgend op de eerste volle maan in de lente. 318 kerkleiders uit de hele christenwereld[i] onder het formele voorzitterschap van keizer Constantijn de Grote hadden dit besloten[ii]. De kruisiging werd vastgesteld op de vrijdag ervoor “Goede Vrijdag”. Klopt dit?

Dit was een revolutionaire breuk met het Bijbelse Pesach – het lam dat werd geslacht en gegeten bij de sedermaaltijd ter gedenking van de verlossing uit Egypte op de 14^e dag na de nieuwe maan in het Joodse voorjaar, op de 14^e Nissan. De reden voor dit loslaten van de Joodse kalender was dat men de opstanding van Jezus hoe dan ook op zondag wilde vieren. Maar de vaststelling van de kruisiging op de vrijdag gaf veel problemen. Jezus woorden in Mattheüs 12:40 geven namelijk een ander beeld:

Want zoals Jona drie dagen en drie nachten in de buik van de grote vis was, zo zal de Zoon des mensen drie dagen en drie nachten in het hart van de aarde zijn.

Drie nachten vóór Jezus’ opstanding op zondagmorgen brengt ons bij een sterven op donderdagmiddag en niet op vrijdagmiddag.
Een ander punt is dat Jezus de dag voor Hij werd gekruisigd de paasmaaltijd (seder) vierde met Zijn discipelen, terwijl de Joden het officieel een dag later vierden.
Voor ons vertrouwen in de Bijbel als het onfeilbare Woord van God is het belangrijk te weten wat er werkelijk gebeurde in deze week van Jezus sterven en opstanding. Er zijn Bijbelse aanwijzingen die ons helpen.

1. Allereerst is er op dag dat Jezus wordt gekruisigd een ongekende duisternis… Jezus was totaal verlaten om onze verdiende schuld in deze duisternis zonder God voor ons te dragen:

“En van het zesde uur af kwam er duisternis over het gehele land tot het negende uur.”

Dit kan geen gewone zonsverduistering van 7-12 minuten zijn geweest omdat de maan aan de andere kant van de aarde stond: volle maan. Deze drie uur duisternis bleef niet onopgemerkt in het Middellandse Zee gebied rondom Israël, ja zelfs tot in China, waar men uit deze duisternis begreep dat ‘de man van de hemel stierf’(WEET, april 2021[iii])
De Griekse historicus Phlegon schrijft dat “in het 4e jaar van de 202e Olympiade er de grootste verduistering van de zon was” en dat “het nacht werd op het 6e uur van de dag zodat de sterren zelfs verschenen aan de hemel”.[iv] Dit was geen normale eclips van minuten, maar uren duisternis.
Het jaar: AD 33.

2. Ten tweede lezen we in Lukas 3:1 dat Johannes de Doper zijn bediening begon in het 15^e jaar van keizer Tiberius. Tiberius werd keizer na de dood van keizer Augustus, die hem had aangewezen en ingewerkt als zijn opvolger. Het is dan 19 augustus AD 14. Het 15^e jaar brengt ons tussen augustus AD 28 –AD 29. Jezus optreden begon waarschijnlijk een half jaar later in het najaar van AD 29 op 30 jarige leeftijd.[v] [vi]  Het sterven en de opstanding van onze Heer Jezus Christus in AD 33 is ruim 3 jaar later en stemt hiermee overeen.

In dit jaar AD 33 zou het Joodse jaar moeten beginnen op donderdag 19 maart met de eerste nieuwe maan in het voorjaar[vii]. Het juiste moment voor de sedermaaltijd van Pesach is daarmee woensdagavond 1 april. In die tijd bepaalde men de nieuwe maan niet door berekening, maar door waarneming[viii]. Het juiste tijdstip van een nieuwe maan is moeilijk te bepalen, omdat er zelfs geen sikkeltje te zien is en de maan bij de zon staat. Bij bewolkt weer is de waarneming op het oog extra lastig. Men kan er wel eens een dag naast zitten. Was dit het geval in AD 33?  
De nieuwe maan viel op 19 maart, maar de Joodse Nisan 1 was kennelijk 20 maart. De officiële voorbereiding dag voor het Pesach en de sedermaaltijd vielen daarmee officieel later op donderdag 2 april, de dag van de kruisiging.  We zien hierin een door God wonderlijk gestuurde samenloop van omstandigheden, waardoor Jezus op de enige juiste dag met Zijn discipelen het Pesach-maal viert – woensdag de 14^e dag na nieuwemaan – en de volgende dag zelf sterft als het Lam van God op donderdag de Joodse 14^e Nisan, terwijl in de tempel het paaslam van de Joden wordt geslacht op het 9^e uur, dit is 3 uur ’s middags. Die vrijdag op “de grote dag van Pasen” kwam de volle maan op als een rode “bloedmaan”.[ix]

 Drie nachten van donderdag, vrijdag en zaterdag is Jezus in het graf, maar op zondagmorgen, de derde dag staat Hij op uit de dood! Drie dagen en drie nachten!

Het Woord van God klopt. De profetieën over Jezus zijn tot in detail uitgekomen. Jezus was drie dagen en drie nachten in het graf en stond op uit de dood. Zijn sterven en opstanding gingen gepaard met bovennatuurlijke – Goddelijke – tekenen zoals Petrus 50 dagen later op de Pinksterdag aanhaalt uit de profeet Joel in Handelingen 2:20-21

De zon zal veranderen in duisternis en de maan in bloed, voordat de grote en doorluchtige dag des Heren komt. En het zal zijn, dat al wie de naam des Heren aanroept, behouden zal worden.

De Heer is waarlijk opgestaan en ieder die Zijn naam aanroept zal behouden worden!

[i] Op dit concilie van Nicea werd naast deze nieuwe bepaling van Pasen vooral de geloofsbelijdenis van Nicea vastgesteld om het kerkelijke standpunt over de drie personen in de ene God te verwoorden. Zie https://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf204.xxiv.ii.htmlIn

[ii]  Er zijn in de loop der tijd vele berekeningen gedaan om de data voor deze officiële kerkelijke paasdagen vooraf vast te stellen. Voor een overzicht van berekeningen en kalenders zie https://www.janzuidhoek.net/Reconindex.htm#available. Het meest bekend is de Paastabel van de monnik Dionysius Exiguus’ uit AD 525 die voor de berekening van zijn data voor Pasen een eigen jaartelling invoerde op basis van de veronderstelling dat Jezus was geboren op 25 december in het “jaar van onze Heer – Anno Domini 1 – AD 1. Hier is onze huidige jaartelling op gebaseerd https://nl.wikipedia.org/wiki/Christelijke_jaartelling. 

[iii] In China was het 3-5 uur later dan in Jeruzalem, dus hier was het pas omstreeks 3-5 uur ’s middags duister.  Zie “Eclips in China – op de dag dat ‘de man van de hemel’ stierf” in het blad “WEET” van april 2021

[iv] De zonsverduistering gedurende de kruisiging en de aardbeving bij Jezus’ sterven worden beschreven in Matt 27 Markus 15 en Lukas 23. Deze heftige gebeurtenissen bleven niet beperkt tot Israel. Zij werden opgemerkt in het hele mediterrane gebied en daarbuiten. Paul Maier, professor Oude” Geschiedenis aan de Western Michigan University citeert in zijn boek “Pontius Pilatus” in de voetnoot bij hoofdstuk 21  de oude Griekse historicus Phlegon met de woorden [iv] “Phlegon, een Griekse Schrijver uit Caria schrijft in een chronologie kort na 137 A.D., dat “in het 4e jaar van de 202e Olympiade (33 A.D.) er de grootste verduistering van de zon was” en dat “het nacht werd op het 6e uur van de dag (12 uur ’s middags) zodat de sterren zelfs verschenen aan de hemel”

[v] In de Bijbel is de 30-jarige leeftijd de ondergrens om de officiële dienst aan God te beginnen. In Numeri 4 wordt dit herhaaldelijk benoemd. Ook van Jezus wordt dit aangehaald in Lukas 3:23  “En Hij, Jezus, was, toen Hij optrad, ongeveer dertig jaar, …”

[vi] Dit betekent dat Jezus in het jaar 2 of 3 voor Christus is geboren. De gegevens uit die tijd zijn moeilijk toegankelijk. Ernest L. Martin geeft in zijn boek “The star that astonished the world” aan dat Herodus de Grote hoogstwaarschijnlijk pas in januari 1 v.Chr. is gestorven. Jezus is dan in 2-3 v Chr. geboren. In die jaren was er geen volkstelling, wel een soort ondertekening in het hele Romeinse Rijk om keizer Augustus te erkennen als een soort vredeworst en Vader des Vaderlands voor alle overwonnen gebieden. Die erkenning ontving hij in februari 2 v Chr. waarmee de bedoelde ondertekening/inschrijving in augustus/september in 3 v. Chr. zal hebben plaatsgevonden, en daarmee de geboorte van Jezus in Bethlehem. De NBG51 vertaling noemt deze inschrijving terecht een inschrijving ‘vanwege’ (para) keizer Augustus en niet zozeer bevolen door keizer Augustus.

[vii] De huidige zeer nauwkeurige astronomische programma’s zoals “Starry Night Pro Plus 7” laten ons met een enkele druk op de knop zien voor elke locatie in onze wereld op elk historisch of toekomstig moment welke astronomische gebeurtenis zoals nieuwemaan plaatsvond. In AD 33 begon de nieuwe maand Nisan in het voorjaar in Jeruzalem met de nieuwe maan op donderdag 19 maart 01.00 uur en 20 minuten en 17 seconden.

[viii] Zodra de nieuwe maan in Jeruzalem door speciale waarnemers officieel was vastgesteld, zonden de Joodse leiders koeriers naar alle Joodse gemeenschappen in het Romeinse rijk om overal op dezelfde datum het Paasfeest te vieren vanaf Nisan 14, gebaseerd op de nieuwe maan op Nisan 1. Na het concilie van Nicea in AD 325 werd deze manier van berichtgeving voor de Joden verboden en ging men pas over op berekende data.

[ix] Zie het astronomische programma “Starry Night Pro Plus 7”